پوران

هفته نامه زن روز شنبه 2 آذر 1347
مصاحبه با پوران
زنی با 17 سال شهرت
گفتگو از گیتی سیمان توب

با پوران در خانه مجلل و زیبایش واقع در یکی از خیابان های جاده پهلوی به گفت و گو نشستم . در انتخاب هر کدام از وسائل خانه سلیقه بسیاربه خرج داده شده است . برای چای و گفتگوی این هفته از این نظر پوران را در نظر گرفته ام که او از هنرمندان نادری است که توانسته شهرت خود را حفظ کند و در تمام دوران فعالیت هنریش ، نامش بر سر زبان ها بوده است . با وجود این که در حدود هفده سال است فعالیت هنری خود را آغاز کرده هنوز هم صدا و آواز او طرفداران بسیار دارد. پوران زن بسیار خوش برخورد و خنده روئی است . از مشخصات بارز او بذله گوئی و به خصوص حاضر جوابی است . هنوز سئوال مطرح نشده پاسخ جالب و حاضر آماده ای تحویل می دهد که بدون برو برگرد با شوخی و خنده توام است ، شاید به همین دلیل است که مصاحبتش خسته کننده نیست . زیبایی فوق العاده ای ندارد ، اما بسیار جذاب و خلاصه به تمام معنی زن است . چهره اش را به دقت و با سلیقه آرایش می کند . لباسش متناسب و ساده است . بعد از خوش ذوقی و لطیفه گوئی ، بیش از هر چیز پوست لطیف و صاف و سفیدش جلب توجه می کند .
«پوران» امروز ، همان «فرح دخت خاقانی» دیروز است . متولد سال 1314 است . هنرستان عالی موسیقی را تمام کرده و از شانزده سالگی یعنی درست پس از نامزدی با عباس شاپوری کار خوانندگی را شروع کرده است. بعد از هفت سال زندگی مشترک و با داشتن یک پسر به نام شهریار از شاپوری طلاق می گیرد و اکنون نه سال است که با حبیب روشن زاده ازدواج کرده و از او صاحب پسری است شش ساله به نام امید که سوگلی و بلبل خانه است .
اکنون سئوال و جواب های من و پوران را بخوانید:
س- شهرت خود را مدیون چه کسی می دانید؟
پوران: قبل از هر چیز مدیون علاقه شخص خودم به خوانندگی است . من از بچگی به این کار عشق می ورزیدم و بزرگترین ایده ال و رویای من این بود که روزی مثل خاله ام «روحبخش» خواننده بشوم . اگر این علاقه زیاد نبود با شکست های اولیه از کوره در می رفتم. شکی نیست که عباس شاپوری هم در به شهرت رساندن من نقش موثری به عهده داشته و بعد از او باید صفحه فروشی«رویال» را نام ببرم. خوب یادم هست که یک روز با خاله ام به این صفحه فروشی رفته بودیم تا او صفحه جدیدی پر کند ، خاله ام کار فوری داشت رفت تا پس از مدتی برگردد . ارکستر آماده بود و از من خواستند که بخوانم و من خواندم بدون آن که بدانم صدایم را پر کرده اند. همان صفحه فروشی اولین صفحه مرا به نام «کجائی کجائی» به بازار فرستاد. پشت این صفحه آهنگ «رفتی نگفتی» پر شده بود . توسط همین صفحه، مردم با صدای من آشنا شدند.
س- تا به حال چند آهنگ خوانده اید؟
پوران: در حدود چهارصد آهنگ شاید کمی بیشتر یا کمتر.
س- کدامیک را بیشتر دوست دارید ؟ و کدامشان پرفروش ترین صفحه سال بوده اند؟
پوران: هر آهنگی برای مدتی مورد علاقه من است. مسلما جدیدترها بیشتر مورد علاقه ام هستند.
اما این چند آهنگ در زمان خودشان از پرفروش ترین صفحه ها بوده اند:
تک درختی ، گل اومد بهار اومد ، نیلوفر، اما خودم آهنگ «عشق مقدس» از فیلم خداحافظ تهران ،« تک درختی» و« خشم طبیعت» را که برای زلزله زده ها خوانده ام بیشتر از همه دوست دارم.
س- کدام یک از صفحه هایتان برایتان خاطره انگیز بوده است ؟
پوران : یکی آهنگ «الله اکبر» که در زمان خودش جنبه سیاسی و مذهبی پیدا کرد به این دلیل که بعضی ها می گفتند چرا الله اکبر با ساز و آواز خوانده می شود و به همین جهت این آهنگ با شعر دیگری از رادیو پخش شد. از «خشم طبیعت» هم خاطره فراموش نشدنی دارم . این آهنگ را برای زلزله زده ها خواندم و چون شب قبل از ضبط این آهنگ ، فیلم زلزله زده ها را از تلویزیون دیده بودم بسیار منقلب و ناراحت بودم و در نتیجه این آهنگ را با سوز زیادی خواندم به طوری که دو نفر از خانم های ویولنیست وسط ضبط به گریه افتادند.
س- برای بهبود کار خود چه نقشه ای دارید ؟
پوران: اوائل مجبور بودم لااقل هفته ای یک آهنگ بخوانم به همین دلیل اکثر آهنگ ها متوسط و حتی بد بود اما حالا تصمیم دارم کمتر بخوانم اما آهنگ های خوب را بخوانم.
س- خیال ندارید در خارج از ایران کنسرت بدهید؟
پوران: به احتمال قوی برای اجرای یک کنسرت به شوروی خواهم رفت چون از طرف خانه جوانان شوروی برای اجرای کنسرتی از من دعوت شده است.
س- راجع به شوهرتان صحبت کنید. او با فعالیت های هنری و شهرت شما مخالف نیست؟ چون معمولا مردها میل ندارند همسرشان مشهور شوند آن هم از راه خوانندگی؟
پوران: شوهرم با شرکت من در فیلم ها مخالف است به همین جهت سه سال است که در فیلم ها شرکت نمی کنم . درضمن او مخالف است که در شب نشینی ها آواز بخوانم چون مرد سخت گیری است ، اما با پا درمیانی مادر شوهرم که زن فهمیده و روشنفکری است من تا سه سال دیگر هم می توانم در شب نشینی ها شرکت کنم و بعد از آن فعالیت هایم محدود به رادیو می شود.
س- خودتان با این عقیده شوهرتان مخالف نیستید؟
پوران: خیر چون شهرت بالاخره یک روز تمام می شود ، اما باز هم زندگی ادامه پیدا می کند و این من و شوهرم هستیم که برای هم می مانیم در نتیجه باید رضایت یکدیگر را فراهم کنیم .
س- این شایعه صحت دارد که شما و شوهرتان از زندگی خود رضایت ندارید؟
پوران: به هیچ وجه . اگر من و شوهرم از زندگی مشترکمان ناراضی بودیم اجباری نداشتیم که به این زندگی ادامه بدهیم. من به شوهرم فوق العاده علاقه مندم . مثلا می دانم که شب ها تا از سر کار خود برگردد ساعت نه و بیست دقیقه باید منزل باشد ، اگر پنج دقیقه تاخیر کند همه جا را از فرط ناراحتی تلفن پیچ می کنم . مثلا هر جا باشم ساعت نه و ربع کم ، خودم را به منزل می رسانم چون شوهرم را دوست دارم و می خواهم وقتی به منزل می آِید تنها نباشد. خلاصه این که من از شوهر خودم راضی هستم و این شایعه سازها هستند که هر روز طلاق مرا از یک نفر می گیرند و روز بعد به دلخواه خود مرا شوهر می دهند. مختصر بگویم قباله های ازدواج و طلاق نامه های مرا شایعه سازها امضا می کنند.
س- فکر می کنید این عشق و علاقه تا آخر عمرتان ادامه پیدا کند؟
پوران: انشاءاله ، از جانب خودم که مطمئن هستم چون او را دوست دارم و تا آخر عمر دلم می خواهد در کنار او زندگی کنم . زیرا وجود شوهرم البته به نظر من تماما حسن و کمال است . او مردی است اجتماعی ، وظیفه شناس ، تمیز و به خصوص بسیار شیک پوش.
س- به نظر خودتان حسن صدای شما در چیست؟
پوران: این را شما باید بگویید . اما خوب شاید حسن کار من این باشد که برای خودم سبکی آوردم و از کسی تقلید نکردم. درضمن همه سبکی می توانم بخوانم ، هم سبک عربی ، هم با ارکستر گل ها و تحریر کاملا ایرانی و هم جاز . عیب کار بعضی از خواننده ها این است که می خواهند تقلید کنند. مثلا صدای من به طورطبیعی کمی تو دماغی است نمی دانم این حسن است یا عیب اما به هر حال کسانی هستند که صدایشان را به طور ساختگی تو دماغی می کنند و ادعا می کنند که صدایشان شبیه صدای من است . این را هم اضافه کنم که تحریر صدای من طبیعی است و نه ساختگی.
س- صدای کدام یک از خوانندگان ایرانی و خارجی را دوست می دارید؟
پوران: بیش از همه صدای«حمیرا» را ، من برای صدای او ضعف می کنم چون صاف و تمیز است. در ضمن او با احساس می خواند و مهم تر از همه این که لرزش های صدای حمیرا بسیار جالب است .
من نوع و جنس صدای الهه را هم دوست دارم . تن و تحریر صدای عارف هم بسیار جالب است. آواز ایرج را دوست دارم چون صدای گرمی دارد. از بین خارجی ها صدای انریکو ماسیاس را دوست دارم که تیپ شرقی می خواند و صدایش تیپ صدای عارف است. در ضمن صدای ام کلثوم را هم بسیار دوست دارم.
س- چه آوازی بیش از همه شما را تحت تاثیر قرار داده؟
پوران: «سرگردان» حمیرا.
س- آیا تا به حال اتفاق افتاده است که هنگام خواندن یک آواز اشک به چشم بیاورید؟
پوران: ما خواننده ها وقتی منقلب و متاثر می شویم تاثرمان به صورت اشک ظاهر نمی شود بلکه سوز صدایمان بیشتر می شود و این سوز در این آهنگ ها بیشتر به چشم می خورد :
خشم طبیعت، نامه ، نوای منی بینوای توام ، زندگی من و شعله سرکش
روی هم رفته حالت روحی خواننده در روز اجراست که آهنگی را پرشور و حال ، بار می آورد.
س- آیا خودتان هم از شنیدن صفحه هایتان لذت می برید ؟
پوران: اگر از اجرایش راضی باشم بله وگر نه زجر می کشم.
س – شهرت چه اشکالی برای شما پیش آورده است؟
پوران: این اشکال که براحتی نمی توانم در اجتماع ظاهر بشوم ، زیرا مردم بخصوص دخترها از متلک گفتن و حتی فحش دادن خودداری نمی کنند و گاه اتفاق می افتد که برای خرید می روم و راه در پیاده رو بند می آِید و بیکاره ها شیشه مغازه را می شکنند و موجبات خجلت مرا پیش فروشنده فراهم می آورند.
س- هفته ای چند نامه از جانب طرفدارانتان دریافت می کنید؟ و عجیب ترین نامه ای که دریافت کرده اید چه بوده است؟
پوران: تقریبا هفته ای بیست تا سی نامه برایم می رسند که به علت تنبلی به این نامه ها جواب نمی دهم . عجیب ترین نامه از طرف یک مرد خرمشهری به من رسید که ادعا کرده بود من همسرش هستم و بدون اجازه او به تهران آمده ام و خواننده شده ام . بعد هم مرا تهدید کرده بود که چرا با داشتن شوهر ازدواج کرده ام.
س- آیا برای دل خودتان آواز می خوانید؟
پوران: مسلما بیشتر وقتی پشت فرمان هستم و می رانم برای خودم آواز می خوانم.
س- راست است که شما صدای خودتان را بهترین صدا می دانید ؟
پوران: (چشم هایش از تعجب گرد می شود ) ، من غلط کردم که بگویم بهترین صدا را دارم ، دروغ گو و شایعه ساز زیاد است.
س- عجیب ترین شایعه ای که برایتان ساخته اند چه بوده است؟
شایعه ای بود که یکی از مجله های هفتگی آن را ساخت و خبر از دیوانه شدن من می داد . دراین مجله نوشته بودند که من دیوانه شده ام و به تیمارستان رفته ام ، هفته بعد نوشتند که من بهبود پیدا کرده ام و به منزل برگشته ام . نمی دانید چقدر به من تلفن کردند و وقتی در جواب احوال پرسیشان میگفتم که حالم خوب است بعضی تصور می کردند که از فرط جنون حال خودم را خوب می دانم.
س- بزرگترین مشوق شما چه کسی بوده است ؟
پوران: خواهرم گیتی که همسر آقای انوشیروان روحانی است.
س- آیا شوهرتان صدای شما را دوست دارد؟ و در خلوت خودتان از شما می خواهد که برایش آواز بخوانید؟
پوران: شوهر من خیلی غرور دارد و هیچ وقت بروی خودش نمی آورد که من صدای خوبی دارم یا خیر . اگر هم از یکی از صفحه های من خوشش بیاید می گوید آهنگ آن زیباست . به همین جهت هیچ وقت از من نمی خواهد برایش آواز بخوانم .
س- با چه آهنگسازانی همکاری داشته اید و کار کدام یک را بیشتر می پسندید؟
پوران: با عباس شاپوری ، حبیب اله بدیعی ، مجید وفادار ، انوشیروان روحانی ، جهانبخش پازوکی ، پرویز یاحقی .
البته کار همگیشان بسیار خوب است اما کار روحانی را بیشتر می پسندم چون آهنگ های او در سبک های مختلف است و یکنواخت نیست.
س- به نظر خودتان به چه دلیل در هفده سال اخیرهیچ وقت از شهرت شما کاسته نشده است؟
پوران: هر کسی برای حفظ مقام و موقعیت خود باید کار کند و یک خواننده برای این که موقعیت هنری خود را از دست ندهد باید همیشه آهنگ های جدید بخواند و اطمینان زیاد و اسیر خودخواهی شدن کار را خراب می کند . باید دنباله کار را گرفت و با علاقه به آن ادامه داد. اگر خواننده ای یک ماه آواز نخواند از شهرتش کاسته می شود . در ضمن من به هر نوع آهنگی می خوانم تا مردمی که سلیقه های مختلف دارند از کارم راضی باشند. مهم تر از همه این که آهنگی را که نپسندم نمی خوانم.
س- چه آهنگ های تازه ای را به زودی اجرا خواهید کرد؟
پوران: آهنگ «ساقیا» را برای گل ها می خوانم که هم شعر و هم آهنگ آن از «جهانبخش پازوکی» است. در ضمن آهنگ دیگری را هم از جهانبخش پازوکی برای شما و رادیو اجرا می کنم که «دستی نگیرد دست من » نام دارد. روی ساقیا خیلی حساب می کنم. در ضمن دو آهنگ هم از انوشیروان روحانی می خوانم . که یکی راجع به تبعیض نژادی است به نام «سیاه و سفید» و دیگری « من هم گریه کردم» نام دارد.
س- از پسرهای خودتان صحبت کنید ، مخالفتی با شغل شما ندارند؟
پوران: شهریار پسر بزرگم پانزده ساله و خوشگل و خوش تیپ و سبزه رو است. فعلا در انگلیس اقامت دارد . او از شهرت من راضی نبود و با من از منزل خارج نمی شد چون از این که مردم نگاهمان کنند ناراحت می شد . اما «امید» پسر کوچکم که سفید و بلوند است . هنوز کوچکتر از آن است که راجع به کارم نظر بدهد.
س- استقلال مالی اختلافی بین شما و شوهرتان بوجود نیاورده ؟
پوران: به هیچ وجه ، چون ما خرج ها را تفکیک کرده ایم. خرج خانه و خلاصه تمام خرج های اصلی با اوست. من با درآمد خودم فقط خرج پسر بزرگم و خرج لباس و پوشاکم را می دهم.
س- شادی زندگی شما به چه چیز بستگی دارد؟
پوران: شادی من بستگی به شادی بچه هایم دارد. هر چه باشد من هم یک مادر هستم و به خاطر بچه هایم حاضرم به هر فداکاری دست بزنم. اگر کوچکترین خبر بدی از پسرم برسد چنان ناراحت می شوم که فوری به انگلیس می روم تا از سلامتش با خبر شوم. کوچکترین خبر بدی که از جانب او برسد آرامش مرا به کلی در هم می ریزد.
س- هنرمندترین شخصی که می شناسید کیست؟
پوران : بدون شک هنرمندترین آشنای من «انوشیروان روحانی » است. استعداد وهوش فوق العاده او تعجب مرا بر می انگیزد. فکر نکنید که چون شوهر خواهرم است از او تعریف می کنم ، خیر همه می دانند که او با وجود سن کمی که دارد آهنگساز و نوازنده درجه یکی است . او برای خلق یک آهنگ زمان و مکان نمی شناسد . حتی پشت رل هم نت می نویسد. به همین جهت چون غالبا در فکر موسیقی و نت های مختلف است خیلی زیاد با اتومبیل تصادف می کند.
س- مثل این که زمانی شما آرزو داشتید چاق بشوید ، حالا چطور؟
پوران: بله من یک زمانی حسرت یک کیلو چاقی را داشتم ، اما حالا مواظبم که نکند نیم کیلو به وزنم اضافه شود چون تنبلم هستم ورزش نمی کنم ، اما با ماساژ خودم را لاغر نگه می دارم.
س- مشهور است که شما خیلی به آرایش مو و روی خود توجه دارید و بیش از سایر هنرمندان زیر سشوار سلمانی می نشینید و اکثر لباس هایتان دوخت مزون های خارج است . بگویید ببینم چند درصد از درآمد خود را صرف آرایش و لباس خود می کنید؟
پوران فکری کردو گفت:
هر هنرمندی مجبور است به سر و وضع خودش برسد زیرا دائما مورد توجه دقیق است. بارها شده که دیده ام مردم حتی می دانند که چهارشنبه گذشته رنگ و طرح لباس من چه جور بوده است . به علاوه من از شیک پوشی اصولا خوشم می آِید . چه مرد و چه زن فرقی ندارد. به همین جهت باید اعتراف کنم که روی هم رفته سی درصد از درآمدم را صرف سر و وضعم می کنم و در مسافرت ها اگر پول داشته باشم حتما با چمدان پر بر می گردم. اما این آخری را ننویسید چون می ترسم مامورین گمرک این بار با کنجکاوی بیشتری چمدانهایم را بگردند.
س- به عنوان آخرین سئوال ممکنه بگویید در دنیا بیش از همه از چی می ترسید؟
پوران: اول از زشت شدن ، دوم از مردن ، سوم از آدم دوبه هم زن.
س- از شایعه سازی و دروغ و غیبت چطور؟
پوران: ای بابا ، آدم هائی مثل من که اسمشان سر زبان هاست آنقدر دروغ و شایعه پشت سرشان کوک کرده اند و آنقدر برایشان حرف درآورده اند که دیگر عصب ضد دروغ و شایعه آنها خشکیده و در این باره حساسیتشان را به مرور ایام از دست داده اند. اوایل کار هر دروغی که درباره خودم می شنیدم می نشستم و کلی زار می زدم اما حالا جز آن که بشنوم و شانه هایم را بالا بیاندازم و به خودم بگویم : دروغگو را بردند جهنم گفت هیزمش تر است کار دیگری نمی کنم.

گردآوری
حمید
شنبه 21 فروردین 89